برای نخستین بار در ایران ترجمه، تصحیح و شرح کتاب مفتاح الحساب نوشته غیاث‌الدین جمشید کاشانی توسط «محمدرضا عرشی» محقق و پژوهشگر کاشانی در سومین نمایشگاه سراسری کتاب کاشان رونمایی شد.

 کتاب مفتاح الحساب نوشته غیاث‌الدین جمشید کاشانی است که مقالۀ پنجم آن توسط «محمدرضا عرشی» مورد ترجمه، تصحیح و شرح قرار گرفته است در سومین روز از نمایشگاه سراسری کتاب کاشان رونمایی و وارد بازار نشر شد.

انتشار مقالۀ پنجم از کتاب “مفتاح الحساب” اثر غیاث‌الدین جمشید کاشانی از بزرگترین ریاضیدانان و منجمان دوره اسلامی قرن نهم هجری توسط انتشارات ارمغان ادب در ۵۸۲ صفحه در قطع وزیری به قیمت ۶۰ هزارتومان به چاپ رسیده است.

محمدرضا عرشی تصحیح کننده و مترجم مقاله پنجم مفتاح الحساب نوشته غیاث الدین جمشید کاشانی در مراسم رونمایی این کتاب گفت: کتاب مفتاح الحساب با وجود دوبار انتشار در قاهره و دمشق تاکنون به فارسی ترجمه نشده بود که برای نخستین بار ترجمه، تصحیح و شرح مقالۀ پنجم آن همراه با زندگی، اوضاع و احوال شخصی و آثار مکتوب غیاث‌الدین جمشید کاشانی در ایران به چاپ می‌رسد.

وی با بیان اینکه غیاث‌الدین جمشید کاشانی با القاب بطلمیوس ثانی یا مولانای اعظم معرفی می شود، افزود: وی یکی از بزرگترین ریاضیدانان، منجمان و زیج‌نویسان دوره اسلامی است که آثارش به مغرب زمین نرسید و تا همین اواخر از کتاب‌هایش کسی اطلاعی نداشت تا اینکه در سال ۱۳۱۹ خورشیدی «سیدمحمد محیط طباطبایی» برای نخستین بار در کشور وی را به جامعه علمی ایران و جهان شناساند.

به گفته وی مفتاح الحساب نوشته غیاث‌الدین جمشید کاشانی یکی از مهمترین کتاب‌های ریاضی در دورۀ اسلامی است که نگارش آن از سال ۸۲۴.ق تا ۸۳۰.ق به طول انجامیده که نویسندۀ کتاب اثر خود را به الغ بیگ فرزند و جانشین تیمور که به عنوان پادشاهی ستاره‌شناس، ریاضی‌دان و اهل علم و ادب معروف بوده تقدیم می‌کند.

عرشی مقاله پنجم مفتاح الحساب را نیمی از این کتاب دانست تصریح کرد: ترجمه و تصحیح این کتاب را که به زبان عربی نوشته شده از ۱۰ سال قبل آغاز و با استفاده از روش بینابینی نسخه موجود در کتابخانۀ ملک در کنار نسخه‌های دیگری در کتابخانه‌های مرعشی، فیضیه و مدرسۀ سپهسالار برای ترجمه و تصحیح مورد بررسی و تحقیق قرار داده‌ام.

این دانش آموخته رشته «تاریخ علم» افزود: در ترجمه و شرح مقاله پنجم کتاب مفتاح الحساب ۵۵ نسخه خطی این اثر منحصربه فرد در علم ریاضیات معرفی شده که در کتابخانه‌های مختلف ایران از جمله کتابخانۀ ملی ملک، مدرسۀ سپهسالار، کتابخانۀ ملی و آستان قدس رضوی و در خارج از ایران در کتابخانه‌های ظاهریۀ دمشق، جامع‌الکبیر صنعا یمن، اسکندریۀ مصر، برلین و پاریس موجود است.